کلیات |
عوامل اجتماعی موثر بر سلامت، عامل بیش از 50% ناخوشی ها، بیماریها و مرگ ومیر در جهان هستند. بر اساس شواهد موجود، عمده بی عدالتی های سلامتی نیز حاصل آثار و تبعات غیر متقارن این عوامل اجتماعی بر سلامت مردم می باشد. امروزه دیدگاه های سلامت، چشم اندازی وسیع تر پیدا کرده و ضرورتاً به عوامل تعیین کننده غیر پزشکی سلامت توجه ویژه ای معطوف گشته است. هر یک از این تعیین کننده ها به خودی خود و یا از طریق تاثیر بر یکدیگر وضعیت سلامتی را به شدت تحت تاثیر قرار میدهند و سبب بروز بی عدالتی هایی در وضعیت سلامت می گردند. این تعیین کننده ها از قبیل وراثت، شیوه زندگی، محیط زیست، وضعیت اقتصادی – اجتماعی و ... بوده که تاثیر چشمگیری بر سلامت و پیامدهای آن از جمله کیفیت زندگی دارند. گرچه مراقبت های پزشکی می توانند باعث طول عمر و یا بهبودی از یک بیماری جدی شوند ولی آن چیزی که برای سلامت جمعیت مهم است، شرایط اجتماعی- اقتصادی است که باعث می شود مردم بیمار شوند و یا نیاز به مراقبت پزشکی داشته باشند. بدین معنا که عوامل اجتماعی موثر برسلامت (Social Determinants of Health) مانند میزان درآمد، سطح تحصیلات، شغل، تغذیه، طبقه اجتماعی بسیار بیشتر از عواملی مانند عوامل بیولوژیک سبب ابتلا به بیماری ها می شوند و در سلامت انسان نقش به سزایی دارند که اگر نادیده گرفته شوند رسیدن به اهداف سلامتی و برقراری عدالت در سلامت را محال می نمایند. از طرف دیگر، نقش سلامت در ارتقای شاخص های توسعه انسانی انکار ناپذیر است، بنابراین مبارزه با عوامل (اجتماعی) که سلامت را تحت تاثیر قرار داده و نیز سبب وجود نابرابری هایی در سلامت می گردند در حقیقت از اولویتهای همه آحاد جامعه و نیز از مهمترین وظایف دولت محسوب می شود. جوامعی با میلیونها کودک و بزرگسالی که قادر به زندگی مولد و مثمر ثمر نیستند پایدار نخواهند بود. شرایطی که مردم در آن رشد کرده، زندگی و کار می کنند هم چنین سن افراد همگی بر وضعیت سلامت تاثیر گذار هستند. نابرابری در این شرایط خود منجر به نابرابری های سلامت میگردد. خوشبختانه اکثریت قریب به اتفاق این نابرابری ها در سلامت، چه در بین و چه در داخل کشورها، قابل اجتناب اند. موفقیت در عرصه بهبود سلامت و کاهش این بی عدالتی ها بستگی به توجه جدی به علل اجتماعی زمینه ای آن دارد. راه حل های فنی در داخل بخش سلامت نیز بسیار مهم هستند اما باید توجه کنیم که این راه حل ها کافی نیستند. توجه به عوامل اجتماعی تعیین کننده (موثر بر) سلامت به حیطه های کاری وسیع تر و اقدامات پایدارتری نیز نیاز دارد. مسائل اجتماعی و مشکلاتی نظیر فقر، بیکاری و بیسوادی، قطعا به عنوان مشکل در تمام کشورهای دنیا با ابعاد متفاوتی وجود دارند و مسلما این خواست غائی تمام دولتهاست که بتوانند راهکاری مناسب برای بر طرف کردن موانع و ایجاد رفاه، امنیت و سلامت مردم خویش پیدا کنند. جمهوری اسلامی ایران، به عنوان یکی از کشورهای پیشرو در زمینه مبارزه با آثار مخرب این عوامل اجتماعی موثر بر سلامت از سال 1385، همزمان با شروع به کار کمیسیون عوامل اجتماعی موثر بر سلامت در سازمان جهانی بهداشت، اقدام به تاسیس دبیرخانه عوامل اجتماعی موثر بر سلامت در وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی نموده است. همچنین در سال 1390، شبکه تحقیقات عوامل تعیین کننده سلامت نیز تصویب شده است. این مرکز بر آن است تا با همکاری تمامی افراد علاقه مند در داخل و خارج دانشگاه علوم پزشکی شهرکرد، با تعیین مداوم شاخص های سلامتی و نابرابری در سلامت، از طریق مشارکت جمعی، گامی در جهت ارتقای سطح سلامت افراد جامعه بردارد. بدیهی است که در این راه، اولین اولویت: توانمند سازی علمی افراد می باشد، از این رو مرکز تحقیقات عوامل اجتماعی موثر بر سلامت، با برگزاری کارگاههای آموزشی در زمینه های گوناگون، تلاش دارد تا پژوهشگرانی توانمند، با روجیه مشارکت جمعی، را به جامعه علمی معرفی نماید. |
تاریخ به روز رسانی: | 1401/03/11 |
تعداد بازدید: | 11847 |